خدمات لجستیک؛ مدیریت جریان کالا، اطلاعات و منابع از مبدا تا مصرف
خدمات لجستیک به فرآیند برنامه‌ریزی، اجرا و کنترل کارآمد جریان و ذخیره‌سازی کالاها، خدمات و اطلاعات مرتبط، از نقطه مبدا تا نقطه مصرف، به منظور تامین نیازهای مشتریان اشاره دارد. این خدمات کلیه عناصر زنجیره تامین شما، از کارخانه تا مشتری نهایی را در بر می‌گیرد.
هدف اصلی، مدیریت بهینه جابه‌جایی کالا از نقطه‌ای به نقطه دیگر است. شرکت های خدمات لجستیک وظایف گوناگونی مانند حمل‌ونقل (از تولیدکننده به انبارپ و از انبار به مشتری)، انبارداری، مدیریت موجودی، پردازش سفارشات، بسته‌بندی و برنامه‌ریزی مسیرهای بهینه حمل را انجام می‌دهند. این خدمات برای اطمینان از رسیدن کالا در زمان مناسب، مکان مناسب و با هزینه بهینه به دست مشتری ضروری هستند.
انواع خدمات لجستیک؛ آشنایی با طیف وسیع خدمات ارائه شده
خدمات لجستیک از انجام داخلی (1PL) تا برون‌سپاری حمل‌ونقل (2PL)، خدمات جامع (3PL) و مدیریت کل زنجیره تامین (4PL) متغیر است. در ادامه این موارد را بهتر بررسی خواهیم کرد.
لجستیک طرف اول (1PL)؛ مدیریت داخلی حمل‌ونقل و توزیع
در خدمات لجستیک طرف اول (1PL)، شرکت تولیدکننده خودش مسئول حمل و توزیع محصولاتش است. به عبارت دیگر، از منابع داخلی خود مانند ناوگان حمل‌ونقل و پرسنل برای انجام این کار استفاده می‌کند. این مدل برای شرکت‌های کوچک یا آن‌هایی که حجم حمل‌ونقل محدودی دارند و می‌خواهند کنترل کاملی بر فرآیند توزیع داشته باشند، کاربردی است. برای مثال: یک کارخانه کوچک مواد غذایی که محصولاتش را مستقیما به فروشگاه‌های محلی می‌رساند، از خدمات 1PL استفاده می‌کند.
برون‌سپاری حمل و نقل (2PL)؛ استفاده از شرکت‌های حمل‌ونقل تخصصی
خدمات لجستیک طرف دوم (2PL) به‌معنای برون‌سپاری بخشی از فرآیند لجستیک، به‌ویژه حمل‌ونقل و انبارداری، به شرکت‌های متخصصِ دارای دارایی‌های لازم است. این شرکت‌ها مالک ناوگان حمل (کامیون، کشتی، هواپیما) و انبارهای نگهداری کالا هستند.
برخلاف 1PL که در آن خود تولیدکننده مسئولیت حمل را برعهده دارد، در 2PL شرکت تولیدکننده با یک شرکت حمل‌ونقل قرارداد می‌بندد تا کالاهای خود را جابه‌جا کند. این مدل به شرکت‌ها امکان می‌دهد تا بر تخصص اصلی خود تمرکز کرده و از مقیاس اقتصادی و تخصص شرکت‌های حمل‌ونقل بهره‌مند شوند. با‌این‌حال، گاها هماهنگی و کنترل نسبت به 1PL کمتر است.
خدمات جامع لجستیک (3PL)؛ راهکارهای یکپارچه برای زنجیره تامین
خدمات جامع لجستیک (3PL) به‌معنای برون‌سپاری کامل یا بخشی از عملیات لجستیکی شرکت به یک متخصص خارجی است. شرکت‌های 3PL مجموعه‌ای از خدمات شامل حمل‌ونقل، انبارداری، بسته‌بندی، توزیع، مدیریت موجودی و حتی پردازش سفارشات را ارائه می‌دهند. این راهکارهای یکپارچه به شرکت‌ها کمک می‌کنند تا بدون نیاز به سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های لجستیکی، کارایی زنجیره تامین خود را بهبود بخشند و هزینه‌ها را کاهش دهند.
لجستیک طرف چهارم (4PL)؛ مدیریت و بهینه‌سازی کل زنجیره
لجستیک طرف چهارم (4PL) یک مدل پیشرفته برون‌سپاری است که در آن یک شرکت متخصص، مسئولیت طراحی، ساخت، اجرا و مدیریت کل زنجیره تامین مشتری را بر عهده می‌گیرد و به‌عنوان شرکت های خدمات لجستیک شناخته می‌شوند. این شرکت‌ها به‌عنوان یک نقطه کنترل واحد و مشاور استراتژیک عمل می‌کنند و وظیفه آن‌ها فراتر از مدیریت صرف لجستیک است.
کل زنجیره تأمین را از ابتدا تا انتها، شامل مدیریت منابع، فناوری‌ها، زیرساخت‌ها و حتی سایر ارائه‌دهندگان خدمات لجستیکی (3PLها) جز وظایف هماهنگی و بهینه‌سازی طرف چهارم است. هدف اصلی 4PL ارائه یک راه‌حل جامع، یکپارچه و کاملا بهینه برای دستیابی به حداکثر کارایی و شفافیت در سراسر زنجیره تامین است.
